Palaz - Konya Devlet Tiyatrosu

PALAZ - KONYA DT
Büyük Oyunu - 1 Perde - 1 saat
Yazan Murat Şafak Kömürcü - Yöneten Hakkı Kuş
OYUNCULAR:
Fethi Bey Fatih Yağlıcan
Nuri Bey Onurcan Arıkan
Süreyya İlmen Doğukan Kutlu
Mahmut Şevket Paşa Zafer Kora
Belkıs Hanım Almina Ay
Belkıs Anne Melisa Kocaman
Seher Hanım Rumeysa Çetin
Granil Yağız Demiral
Ulak Ömer Faruk Avcı
Oyuncu Emirhan Subaşı
OYUNUN KONUSU :Osmanlı’nın son zamanlarında padişahın emriyle yurt dışında tayyarecilik (uçuş) eğitimi alan, daha sonra çeşitli cephelerde görev alıp fayda sağlayan ülkemizin ilk şehit pilotlarımızdan olan Nuri Bey ve Fethi Bey’in hikayesi...

 

Oyunu 16 Aralık' ta Küçük Tiyatro' da izledim. Konya Devlet Tiyatrosuna ait bir turne oyunuydu. 

 

1900' lerin başlarında Yüzbaşı Fesa Bey  ve Yusuf Kenan Bey'in 1911'de uçuş eğitimi için Fransa'ya gönderilmesi ile Osmanlı' da askeri havacılığın ilk adımlarının atılması anlatılıyor. Tarih bilgilerine baktığımızda; 21 Şubat 1912'de Fesa ve Yusuf Kenan Bey' in uçuş eğitimlerini tamamladıklarını ve havacılık diplomalarıyla eve döndüklerini görüyoruz. Osmanlı' da aynı yıl, sekiz subay daha Fransa'ya uçuş eğitimine gönderilmiş. Ancak Trablusgarp (1911) ve Balkan (1912) Savaşlarında havacılık alanında bir etki gösterememişiz. 

Balkan Savaşının acı hatıralarını silmek ve Türk Havacılığını tanıtmak için Harbiye Nazırı Enver Paşa, iki tayyarelik bir filonun Kahire’ye gitmesini kararlaştırdı. Bu yolculuğa Bleriot marka “Muavenet-i Milliye” uçağıyla, Deperdussine marka “Prens Celaleddin” uçağı katılmıştır. İstanbul’dan hareketle Eskişehir, Afyon, Konya, Ulukışla, Adana, Halep, Humus, Beyrut, Şam, Kudüs, El-Ariş, Port-Said, Kahire ve İskenderiye’den oluşan toplam 25 saat ve 2515 km'lik bir güzergâh üzerinden yürütülecekti. Seyahat 8 Şubat 1914'te İstanbul Yeşilköy’den başlamıştır. Törene Enver, Talat ve Cemal Paşalar katılmıştır. Şam’a ulaşan Fethi Bey ve Rasıt Sadık Bey, Kudüs’e gitmek için 27 Şubat’ta Şam’dan havalanmışsa da, bir süre sonra uçakları Taberiye Gölü yakınlarında düşmüştür. Bu uçuşu tamamlamak için üç sefer daha gerçekleştirilmiştir. Pilot Fethi (Şehit – 27 Şubat 1914) Pilot Nuri (Şehit – 11 Mart 1914)

İşte oyunumuzun konusu da tam olarak Kahire seferlerinde şehit olan Pilot Nuri ve Fethi Bey' e odaklanıyor.

Oyunda Fethi Bey (Fatih Yağlıcan)' i anlatıcı olarak görüyoruz aynı zamanda. 1 saatlik eser aralarda yer alan bale türünde dans figürlerinin yer aldığı sahnelere yer veriyor. Dans sahnelerini estetik bulsam da beni tatmin etmedi. Çünkü konu ve metin akışı içerisinde danslar ile bağlantı kuramadım, sopalı sahneler ile verilmek istenen gerilimin sebebini anlamadım. Uçuş sahnelerinin salıncak ile bağdaştırılmasını sevemedim. Bir de tüm karakterler için aynı kostümün kullanılmasından ve bu kostümün böyle iç karartıcı olmasından hoşlanmadım.

Gelelim Belkıs Şevket Hanım ile Pilot Fethi Bey aşkına...

Belkıs Şevket Hanım, 1 Aralık 1913 tarihinde ilk defa uçan Türk kadını ve aktivist. Dedesi II. Mahmud'un vezirlerinden Ali Namık Paşa olup, Ata Paşa'nın oğlu olan Şevket Bey'in veya diğer bazı kaynaklara göre Ata Paşa'nın kızıdır. Belkıs Şevket Hanım aynı zamanda bir çocuk terbiyecisi olup, müzik öğretmenliği ve yazarlık da yapmaktaydı. Ayrıca İngilizce dilini de iyi derecede biliyordu.

Osmanlı' da az bilinen kadın hareketlerinin öncülerinden olan Belkıs Şevket Hanım yaşadığı döneme kıyasla iyi eğitim almış, oldukça modern ve yenilikçi biri. Feminist gazete ve dergilerin öncülerinden Kadınlar Dünyası adlı derginin yazarlarından ve bu dergiyi yayın organı olarak kabul eden Müdafaa-ı Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti adlı kuruluşunun da en etkin üyelerinden biri. Osmanlı havacılık hareketlerine destek vermek için toplanan bağışlar ile orduya bir tayyare hediye etmek istiyor ve kampanyayı duyurmak için de zamanın kolordu komutanından uçuş için izin alıyor. Pilot Fethi Bey’in kumandasındaki tayyare ile 1 Aralık 1913 günü saat 15.14’te uçuş gerçekleşiyor. Ve uçaktan hazırlanan broşürler atılıyor. Ancak kampanya yeterli ilgiyi görmediği için uçak alınamamış.

İşte bu vesile ile tanışıyorlar Fethi Bey ve Belkıs Hanım... Lakin aşkları kısa sürüyor çünkü Fethi Bey Kahire görevinden dönemiyor.

Ve bir şey daha öğreniyoruz oyunu izlerken: Türk havacılık tarihinin ilk pilotlarından Şehit Yüzbaşı Tayyareci Fethi Bey, güzide beldemiz Fethiye' ye de ismini veriyor.

Oyunun sanatsal yönü bizi tatmin etmese de tarihi yönü çok güzeldi. Pek çok şey öğrendik. Çocuklarla gidilip izlenilebilir. Konya' da yaşayanlara tavsiye ediyorum.

Tiyatro daima ;)